Sáp ong khoái - “báu vật núi rừng” của người Dao Tiền ở Hoài Khao

Khi đất trời bắt đầu bước vào tiết lập thu, đàn ong khoái bay đi để lại vỏ sáp trên những vách hang núi đá cheo leo. Bà con dân tộc Dao Tiền xóm Hoài Khao, xã Quang Thành (Nguyên Bình) rộn ràng tổ chức nghi lễ cúng ong khoái, thu hoạch tổ ong và nấu sáp. Đây là nguyên liệu vô cùng đặc biệt dùng để tạo nên những họa tiết, hoa văn tinh tế in trên bộ trang phục truyền thống. Sự chung sống hoà hợp giữa con người và đàn ong khoái có từ bao đời nay, tiếp nối qua từng thế hệ đồng bào nơi xóm núi vùng cao.

Phương Anh

Nghi lễ cúng ong khoái, cầu các vị thần phù hộ cho cả đoàn đi lấy sáp ong gặp may mắn.
Những tổ ong khoái cheo leo trên vách núi với độ cao khoảng 30m.
Muốn lấy được sáp ong, bà con phải đi chặt những cây mai, cây vầu dài nhất, buộc đấu nối theo những thân cây to gần sát vòm hang tạo thành thang, mới có thể leo lên trên cao, dùng sào chọc lấy tổ ong khoái.
Những tổ ong khoái đã hết mật, đường kinh mỗi tổ có thể lên tới 1,5m.
Cận cảnh 1 tổ ong có kích thước cực lớn.
Bà con xếp các tổ ong và dùng dây rừng buộc lại để vận chuyển về nhà.
Nấu chảy sáp ong trong những chiếc chảo gang lớn.
Công đoạn ép lấy nước cốt sáp ong.
Sáp ong gặp nước lạnh, kết tinh dần tạo thành từng vỉa vàng óng nổi trên mặt nước.
Bà con vớt sáp ong nguyên chất, bóp cho ra hết nước còn lại rồi cho vào bao tải. Công việc được tiến hành liên tục, các tổ thay phiên nhau, mỗi người một việc, người đun lửa, người ép sáp.
Sáp ong là nguyên liệu chính tạo nên hoa văn màu trắng trên trang phục truyền thống của đồng bào Dao Tiền.